Tax-IA Bulletin
No : 2020-45
Tarih : 17 Nisan 2020
Konu : (Covid-19) 7244 sayılı Kanun (İkinci Torba Kanun) Yürürlüğe Girdi
Merhaba,
COVID-19 salgınının önlenmesi ve etkilerinin azaltılması amacıyla ülkemizde ve dünya genelinde sosyal ve ekonomik hayata ilişkin birtakım tedbirler alınmaktadır.
14 Nisan 2020 tarihinde 2020-43 sayılı sirkülerimizde detaylarını sizlere sunmuş olduğumuz ikinci önlem paketi olarak hazırlanan ve Meclise sunulan 15 maddelik kanun teklifi 16 Nisan 2020 tarihinde TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek “7244 sayılı Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” adıyla yasalaşmış ve 17 Nisan 2020 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Kanunda yer alan düzenlemeleri Plan ve Bütçe Komisyonu ve Genel Kurul aşamaları dahil yapılan ilave değişikliklerle beraber özet olarak aşağıda bilgilerinize sunarız.
A. Bazı Alacakların Ertelenmesi, Alınmaması veya Yapılandırılması
Aşağıda bulunan maddeler kapsamında 3 aylık dönem içerisinde tahsil edilmesi gereken alacaklar, başvuru şartı aranmaksızın 3 ay süreyle ertelenebilecektir. Ayrıca, ilgili Bakanlıkların yetkileri kapsamında bu süreler 3 aya kadar uzatılabilecektir.
- Hazine taşınmazlarına ilişkin olarak sözleşmeye istinaden ödenmesi gereken bedeller ile ecrimisil bedellerinden 1 Nisan 2020 tarihinden itibaren,
- Turizm tesisi maksadıyla verilen hariç olmak üzere 6831 sayılı Orman Kanunu gereğince Devlet ormanlarında gerçek ve özel hukuk tüzel kişileri adına verilen izinler ile Orman Genel Müdürlüğü tarafından 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu gereğince kiraya verilen mesire yerleri ve taşınmazlardan 1 Nisan 2020 tarihinden itibaren,
- 2873 sayılı Mili Parklar Kanununa tabi yerlerde 2886 sayılı Kanun hükümlerince yapılan kiralamalardan 1 Nisan 2020 tarihinden itibaren,
- Büyükşehir belediyeleri, belediyeler, il özel idareleri ve bağlı kuruluşları ile bunların üyesi olduğu mahalli idare birliklerinin mülkiyetinde veya tasarrufunda olan taşınmazlara ilişkin olarak ilgili mevzuatınca yapılan satış, ecrimisil ve kiralamadan kaynaklanan bedellerin veya tutarların, 19 Mart 2020 tarihinden itibaren,
- Bu madde özelinde “İl Özel İdareleri” teklifte bulunmamakla beraber komisyon ve genel kurul görüşmeleri sırasında eklenmiştir.
- Büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarının gelir vergisi tevkifatı beyan ve ödeme süreleri, tüm sosyal sigorta prim ödemeleri ile 1053 sayılı Belediye Teşkilâtı Olan Yerleşim Yerlerine İçme, Kullanma ve Endüstri Suyu Temini Hakkında Kanunun 4’üncü maddesi uyarınca Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne yaptığı yıllık taksit ödemelerinden, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren,
- Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne yapılan ödemeler komisyon ve genel kurul görüşmeleri sırasında eklenmiştir.
- Büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarının konutlara ve faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunamayan işyerlerine ilişkin su tüketimine bağlı alacakları, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren,
- 351 sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurt Hizmetleri Kanununun 16’ncı maddesi kapsamındaki kredi borçları, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren,
- Faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunmayan işletmelerin yıllık ilan ve reklam vergileri ile yıllık çevre temizlik vergilerinin faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunulmayan döneme isabet eden kısmı alınmayacaktır.
B. Süre Uzatımı, Toplantı Erteleme ve Uzaktan Çalışma
Yeni koronavirüs (Covid-19) salgını kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle;
- 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında verilmiş olup 2020 yılı içinde geçerlilik süresi dolacak olan lisansların geçerlilik süresi bir yıl uzatılmıştır.
- 4922 sayılı Denizde Can ve Mal Koruma Hakkında Kanun kapsamında ticaret gemilerine düzenlenen ve 11 Mart 2020 ile 31 Temmuz 2020 tarihi aralığında süresi dolan veya dolacak denize elverişlilik belgelerinin süresi, 1 Ağustos 2020 tarihine kadar uzatılmıştır.
- 4922 sayılı Denizde Can ve Mal Koruma Hakkında Kanun kapsamında yapılacak denetlemelerin 1 Ağustos 2020 tarihine kadar ertelenmesi sağlanmıştır.
- Dernekler tarafından verilecek bildirim ve beyannameler ile dernek genel kurul toplantıları 31 Temmuz 2020 tarihinde kadar ertelenmektedir.
- Ertelenen genel kurul toplantıları, ertelemenin sona erdiği tarihten itibaren üç ay içinde yapılır.
- Mevcut organların görev, yetki ve sorumlulukları ise erteleme süresi sonrasında yapılacak ilk genel kurula kadar devam eder.
- 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu kapsamında 2020 yılı mayıs ayında yapılması gereken Birlik Genel Kurulu bir sonraki yıl genel kuruluyla birlikte yapılacaktır.
- 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu kapsamındaki yetki tespitlerinin verilmesi, toplu iş sözleşmelerinin yapılması, toplu iş uyuşmazlıklarının çözümü ile grev ve lokavta ilişkin süreler bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle uzatılmıştır. Cumhurbaşkanı, bu bentte yer alan üç aylık süreyi bitiminden itibaren üç aya kadar uzatmaya yetkilidir.
- Teklifte “grev ve lokavta ilişkin sürelerin durdurulması” ifadesinin yerine komisyon ve genel kurul görüşmeleri sırasında “üç ay süreyle uzatılması” şeklinde değiştirilmesi tercih edilmiştir.
- Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde yürütülen faaliyetlerin Ar-Ge ve tasarım merkezleri dışında da yapılabilmesine ve Teknoloji Bölge sınırlarının içinde yürütülen faaliyetlerin Bölge dışında da yürütülmesine 11 Mart 2020 tarihinden itibaren 4 ay süreyle Sanayi ve Teknoloji Bakanı tarafından izin verilebilecektir.
- Sanayi ve Teknoloji Bakanı, sözü edilen 4 aylık süreyi 3 aya kadar uzatabilecektir.
- İznin verilmesi durumunda, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının bilgilendirilmesi kaydıyla, 5746 sayılı Kanun ile 4691 sayılı Kanun kapsamındaki indirim, istisna, destek ve teşviklerden yararlanmaya devam edilebilecektir.
C. Çalışma Mevzuatına Dair Düzenlemeler
- 4857 sayılı İş Kanunu’nun geçici 10. maddesi uyarınca işveren tarafından ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayacak olan işçiler ile 15 Mart 2020 tarihinden sonra 4447 sayılı Kanunun 51. maddesi kapsamında iş sözleşmesi feshedilen ve işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçiler için ücretsiz izinde bulundukları veya işsiz kaldıkları süre kadar, İşsizlik Sigortası Fonu’ndan günlük 39,24 TL tutarında nakdi ücret desteği verilecektir.
- Yapılacak ödemelerden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılmayacaktır.
- Ücretsiz izne ayrılarak nakdi ücret desteğinden yararlanan işçinin fiilen çalıştırıldığının tespiti halinde işverene, bu şekilde çalıştırılan her işçi ve çalıştırıldığı her ay için ayrı ayrı olmak üzere idari para cezası uygulanır ve ödenen nakdi ücret desteği ödeme tarihinden itibaren işleyecek kanuni faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir.
- Nakdi ücret desteğinden yararlananlardan 5510 sayılı Kanuna göre genel sağlık sigortalısı veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamına girmeyenler, genel sağlık sigortalısı sayılırlar ve genel sağlık sigortasına ilişkin primleri Fondan karşılanır.
- 4857 sayılı İş Kanununa eklenen geçici madde 25 ile Yeni koronavirüs (Covid-19) sebebiyle işverenlerin yaptıkları zorlayıcı sebep gerekçeli kısa çalışma başvuruları için, uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeksizin, işverenlerin beyanı doğrultusunda kısa çalışma ödemesi gerçekleştirilir. İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ve yersiz ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir.
- 4857 sayılı İş Kanununa eklenen geçici madde 10 ile bu Kanunun kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren tarafından
- Maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç aylık süreyi geçmemek üzere işveren işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabilir. Bu madde kapsamında ücretsiz izne ayrılmak, işçiye haklı nedene dayanarak sözleşmeyi fesih hakkı vermez.
- Cumhurbaşkanı yukarıda yer alan üç aylık süreleri altı aya kadar uzatmaya yetkilidir.
- Kar Dağıtımının Sınırlandırılması: 6102 sayılı Türk Ticaret Kanuna eklenen geçici madde 13 uyarınca;
-
- Devlet, il özel idaresi, belediye, köy ile diğer kamu tüzel kişilerinin ve sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait fonların, doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip olduğu şirketler hariç olmak üzere, sermaye şirketlerinde, 30 Eylül 2020 tarihine kadar 2019 yılı net dönem kârının yalnızca yüzde yirmi beşine kadarının dağıtımına karar verilebilir.
- Geçmiş yıl kârları ve serbest yedek akçeler dağıtıma konu edilemez, genel kurulca yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisi verilemez.
- Genel kurulca 2019 yılı hesap dönemine ilişkin kâr payı dağıtımı kararı alınmış ancak henüz pay sahiplerine ödeme yapılmamışsa veya kısmi ödeme yapılmışsa, 2019 yılı net dönem kârının yüzde yirmi beşini aşan kısma ilişkin ödemeler 30 Eylül 2020 tarihine kadar ertelenir.
- Bu maddenin kapsamına giren sermaye şirketlerine ilişkin istisnalar ile uygulamaya dair usul ve esasları belirlemeye, Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşünü almak suretiyle Ticaret Bakanlığı yetkilidir.”
D. Yasalaşma Sürecinde Kanun Teklifine Eklenen Fahiş Fiyat Artışı ve Stokçulukla İlgili Düzenlemeler
- 6585 Sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında kapsamında diğer kanunlara göre daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde,
- Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından bir mal veya hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapanlara 10 bin liradan 100 bin liraya kadar;
- Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından piyasada darlık yaratıcı, piyasa dengesini ve serbest rekabeti bozucu faaliyetler ile tüketicinin mallara ulaşmasını engelleyici faaliyetlerde bulunanlara 50 bin liradan 500 bin liraya kadar idari para cezası verilecektir.
- Bu maddede öngörülen diğer idari para cezalarını uygulama yetkisi ise Ticaret Bakanlığına aittir. Bakanlığa ait olan idari para cezası uygulama yetkisi taşra birimlerine devredilebilir.
- 6585 Sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a, “Fahiş fiyat artışı, stokçuluk ve Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu” başlığıyla eklenen ek madde gereğince;
- Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından bir mal veya hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapılamaz.
- Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından piyasada darlık yaratıcı, piyasa dengesini ve serbest rekabeti bozucu faaliyetler ile tüketicinin mallara ulaşmasını engelleyici faaliyetlerde bulunulamaz.
- Üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerin fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamalarına yönelik düzenlemeler yapmak, gerektiğinde denetim ve incelemelerde bulunarak idari para cezası uygulamak ve her türlü tedbiri almak amacıyla Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu oluşturulur. Başkanlığı, İç Ticaret Genel Müdürü tarafından yürütülen Kurul;
- Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürü,
- Esnaf, Sanatkârlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürü,
- Adalet Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından görevlendirilen birer Genel Müdür,
- İlgili İç Ticaret Genel Müdür Yardımcısı,
- Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu tarafından görevlendirilen birer üye,
- Üretici ve tüketici örgütleri ile perakende sektörünü temsilen birer üye, olmak üzere 13 üyeden oluşacaktır.
- Kurul, ihtiyaç halinde başkanın çağrısı üzerine, başkan dahil en az 7 üye ile toplanacak ve toplantıya katılanların salt çoğunluğuyla karar alınacaktır.
- Oyların eşit olması halinde başkanın oy kullandığı tarafın çoğunluğu sağladığı kabul edilecek olup Kurulun kararları Ticaret Bakanlığınca uygulamaya konulacaktır.
- Kurulun, sekretarya hizmetleri İç Ticaret Genel Müdürlüğü tarafından yerine getirilecektir.
Bültenlerimizden faydalandığınızı umuyor saygılar sunuyoruz. (Sadece Türkçe/İngilizce aylık veya 10 günlük özetler almak istiyorsanız bize bilgi vermeniz yeterlidir.)
Söz konusu Kanunla ilgili diğer gelişmeleri de sizlere duyurmaya devam ediyor olacağız.
Bu bültende geçen herhangi bir konuyla ilgili sorularınız için danışmanlarımıza ulaşabilirsiniz.
Saygılarımızla,
